Net als Tienen had het stille stadje Zoutleeuw enkele merkwaardige oude huisnamen. Op elke toeristische folder vind je de Rode Leeuw en het Spiegelhuis. De Rode Leeuw wordt gesitueerd op de plaats van de huidige Kredietbank (Grote Markt 12). Jammer genoeg stond de Rode Leeuw niet op deze hoek, maar op de hoek ertegenover, naast het Stadhuis. De Rode Leeuw verdween om de straat te verbreden. Gewoonlijk wordt de Rode Leeuw vergezeld van de benaming “lubbe”. In onze regio is een lubbe een bekend woord voor een afdak, of meer bepaald voor de vooruitstekende eerste verdieping van een huis. Voorbeelden hiervan bestaan nog in Engeland. De eigenaars moesten voor een lubbe een cijns betalen aan de hertog. Zo vinden we in het hertogelijke cijnsboek van Tienen talrijke betalingen voor een lubbe, in het Latijn vertaald als loba. De vermeende Leeuw op de Grote Markt 12 heette het Stadswijnhuis en recentelijker ook de Witte Pluim.
Het Spiegelhuis op een andere hoek van de Grote Markt (nr. 23) komt in het Leeuwse archief nergens voor. De juiste benaming is de Spiegel. Deze naam komt niet van de familie Helspiegels, zoals Bets in 1887 schreef. Spiegels waren in de toponymie zeer bekend. Elke belangrijke stad kende de huisnaam. Om dicht bij huis te blijven: Tienen kende een Kleine en een Grote Spiegel. Doordat de Grote Spiegel kleiner werd en de Kleine Spiegel groter, verwisselde de naam. De Spiegels in Tienen zijn verdwenen, maar de straat waar ze stonden, heet nog altijd de Spiegelstraat.
Tijdens mijn opzoekingswerk vond ik heel wat meer namen dan de genoemde Rode Leeuw en de Spiegel, meer dan 50 die ik alle heb gelokaliseerd. Een aantal huisnamen verdwenen, doordat de huizen afgebroken werden. De 3/4 van de oude Truiderstraat verdween om vanaf 1670 de Citadel te bouwen. In deze verdwenen straat stonden onder meer: het Haantje, de Drie Kuipers, de Drie Moren, het Hert, de Ingel of Engel, de Katte, het Rad van Avonturen, Sint-Barbel, de Verrekooi. Veel van deze huisnamen waren in heel de Nederlanden bekend. In Zoutleeuw bestaan echter nog veel huizen die hun vroegere huisnaam kunnen terugkrijgen. Ik beperk mij tot enkele verdwenen namen: het Anker(Kapelstraat 7 en Lowetstraat 2), de Drie Haringen (Grote Markt 10), de Drie Koningen (Grote Markt 4), het Stadspaanhuis (Schipstraat 2), de Moriaan (Vleesstraat 2), het prachtige Schip van Sint-Renuit (V. Betsstraat 13), enz. Zoutleeuw houdt van zijn patrimonium. Ik ben er zeker van, dat in een recente toekomst de Leeuwse huisnamen in ere worden hersteld. Ik zal niet nalaten om de stad met mijn documentatie te helpen.
Dr. P. Kempeneers.