Technische fiche
In 1690 moest de gemeente Kumtich een zware contributie betalen aan de Fransen, anders zou het dorp (zoals andere dorpen in de omgeving) worden verwoest. De familiehoofden sloten een lening of bij rentmeester Jacobus Persoons en zijn vrouw te Tienen, lening die ze in 1707 nog niet hadden terugbetaald. De Soevereine Raad van Brussel besliste dat dit wel moest gebeuren. De tekst is vooral interessant, omdat hierin alle gezinshoofden van 1707 worden opgesomd.
Het document is eigendom van dokter H. Jacobs te Tienen, die het nummerde als manuscript 237. Dit stuk meet 32,5 bij 23,5 cm., telt 8 blz. en is vergezeld van twee apostils, die ik niet heb omgezet. Gemakshalve heb ik enkele komma’s toegevoegd.
Deze tekst verscheen eerder in “Museumstrip”, 31ste jg. (2004), Leuven, blz. 55-57, en in “Oost-Brabant”, 2004, Tielt-Winge, blz. 152-155.
Tekst
(p. 1)
Alsoo inden Raede van onsen genaedigen Heer Carel den derde van dijen naeme, Coninck van Spaegnien etcetera, hertoge van Brabant ende van Limbourgh, Graue van Vlaenderen etcetera, heere van Mechelen etcetera, geordoneert in desen synen Lande ende hertogdomme van Brabant, ware op heden date deser personnelyck gecomen ende gecompareert Joannes Antonius Bernard, officiael vanden voorschreuen raede, hadde den seluen comparant aldaer ouergeleght ende geexhibeert sekere acte notariael, gepasseert binnen Cumptich op den twintichsten december sestienhondert negentich voorden Notaris Goossens ende sekere getuygen, ende ingevolge vande onwederoepelycke procuratie daerinne geinsereert ende hem comparant gegeuen by die Drossaert, Schepenen ende Jngesetenen van Cumptich, vernieuwt den inhout vanden voorschreuen acte notariael, waer van den teneur hiernaer volght ende luydt aldus.
Op heden den twintichsten december sesthien hondert negentich comparerende voor my in qualiteyt als Notaris binnen die Stadt Thienen residerende, inde presentie van die getuygen naergenoempt, D. Borremans, Drossaert der Baenderye van Cumptich. Jtem reynier Maes, anthoen Stockmans, mattheus van Nijen (1), Schepenen der seluer Baenderye. Jtem Sieur francis Smeesters, herman van Linther, peeter.
(p. 2)
Taveniers, Lambrecht van Ausseloos, Jan mercx, roelant le maistre, nicolas Volons den jongen, Willem Willems, mattheys peeters, huybrecht van Seuenbergen, aert Bollen, augustyn castelyn, peeter vanden Bergh, Wauter Lambrechts, Machiel Lambrechts, Jan Brieues, Jan… (sic), francis Smet, Cornelis van Weddingen, Jan Seems, die weduwe Jan Neys, rochus van ausseloos sone hendricx, Jan Bolles, Jan Claes, Lucas Loret, ameryck vanden Bosch, henrick Neys, Gilis claes, Marie paulus, christiaen quaethoven, die weduwe henrick volons, Laureus falen, die weduwe Leemans, Guilliam mariels, Jan Christus, kest mareels, pette raecque, Botij (2), Servaes vanden Bosch, Jan van Seuenbergen, Thomas de hictic (3), peeter Godefridi, die weduwe Servaes Godefridi, Goort van Erps, Jan Cornet, Tossijn Dore ende Claes de Jonge, Wauter Claes, Guilliam hautekees, Servaes peeters, peeter Leemans, nicolaes Volons den ouden, bartholomeus de Catte, peeter neue, de weduwe J. putsaert, Joes Barlaus, wauter peeters, Gillis festraets, die weduwe Jan mareels, Jan Beavernas, Merten Engels, die weduwe aert van Weddingen, machiel Bartholondi, Librecht Tilemans, machiets (= machiels), rochus ausseloos sone Lambrecht, marie Wielms, Jacobus meus, alle Jngesetenen vande voorschreue baenderye van cumptich in desen vervangende ende hen
(p. 3)
sterckmaeckende voorde resterende henne gemeyntenaeren, welcke comparanten hebben bekent gelyck sy bekennen mits desen, soo in hennen eygen naeme als inde naeme der resterende henne gemeyntenaeren, deughdelyck ontfangen te hebben vuyt de handen van Sieur Jacobus Persoons, rentmeester vanden quartiere van Thienen, ende Jouffrouwe Maria Duremans gehuysschen ende Jngesetenen der Stadt Thienen, eene Somme van duysent guldens eens in specie van spaensche pattacons, ducatons ende schellingen, dienende dese voor quittantie, voor welcke somme die voorschreue comparanten tot behoeff der voorschreue gehuysschen present ende accepterende, hebben geconstitueert gelyck sy constitueren by ende mits desen eene erffelycke rente van tweensestich guldens thien stuijuers jaerlycx quytbaer, t’eender reyse met volle jaeren verloops in munten ende specien als voor tegens den penninck sesthien alle jaeren binnen die Stadt van Thienen oft Louen te betaelen ter keuse der acceptanten, los ende vry van alle exactien, beden, subsidien ende andere lasten geene vuytgenomen innegestelt ende naermaels innegevalle inne te stellen, niettegenstaende eenige tegenwoordige placcaerten, edicten oft ordonnantien ter contrarie, daeraen insulcken gevalle renuntierende ende derogende (4) mits desen,
(p. 4)
gelovende die voorschreue comparanten die gemelde rente van tweesestich guldens thien stuyuers op haeren valdach wet ende preciselyck te betaelen, mitsgaeders tot asseurantie der voorschreue rentdoenders t’impetreren inden raede van brabant binnen den tijt van dry toecommende maenden ten taste van hennen voorschreuen Dorpe behoorlyck octroij, by faute van dijen dat sy die selue rente ten contentemente der voorschreue acceptanten behoorlyck sullen besetten op goede ende suffissante panden, ten minsten dobbele rente weert synde, onder verbintenisse van henne persoonen ende goederen present ende toecommende erffgenaemen ieder in solitum, verclaerende die comparanten dese penningen te lichten tot betaelinge vande franssche contributie om te ontgaen den brandt, gelyck sy op den vyfthiensten seshiensten deser in hunne naeburige dorpen veele exempels daer van hebben gesien, consenterende totte consoit van alien t’gene voorschreuen is in solidaire condemnatie voluntair te decreteren voorden Souuereynen raede van Brabant met constitutie aen alle thoonders deser om etcetera sonder voorgaende daegement, aldus gedaen ende gestipuleert in handen myns notaris binnen cumptich, ter presentie Jaecq vercleyn ende Servaes huts getuygen, ende was d’originele deser onderteeckent D. Borremans met het marcq van reynier
(p. 5)
maes, anthonius Stockmans, mattheus van Dijen (5), fr. Smeesters, h. v. Linther, peeter Taveniers, met het marcq van rochus Ausseloos, met het marcq van Jan mercx, met het marcq van roelant le maitre, met het marcq van nicolaes Velons (= Volons), met het marcq van huybrecht van Seuenbergen, met het marcq van aert Bollen, met het maercq van Augustyn Castelyn, met het marcq van peeter vanden Bergh, met het marcq van francis Smets, met het marcq van Jan Bolles, Jan Claes, Lucas Loret, met het marcq van ameryckx vanden Bosch, hendrick Nys, met het marcq van Jacq Bouij, met het marcq christiaen quadthouen, J. persoons man Duremans, met het marcq van Claes de Jonge, met het marcq van Guilliam hatekees (= Hautekees), met het marcq van peeter neue, Jan Seems, Joes Bertholeyns, met het marcq van Gilis Claes, met het marcq van die weduwe Aert van Weddingen, met het marcq van die weduwe Jan mareels, et a me quod attestor ende was onderteeckent L. Goossens Notaris, leeger stont concordantiam attestor ende was onderteeckent J. G. persoons Notaris publicus.
Ende naer dyen de voorschreue act notariael wel ende int lange inden voorschreuen raede van Brabant waere gesien ende gelesen geweest ende
(p. 6)
by den comparant als vooren vernieuwt, hadde den seluen voorts verclaert te vreden te wesen dat syne voorschreue constituanten in het volbrengen, volvueren ende achtervolgen vanden inhoudt vande voorschreue acte notariael souden worden gecondemneert, welck verclaeren by my Greffier dese onderteeckent hebbende, geaccepteert synde voor ende inden naem van Sieur Jacobus persoons, rentmeester vanden quartiere van Thienen, ende Jouffrouwe Maria Duremans gehuysschen, hebbe daeraff verscocht acte ende dijen volgende condemnatie, gesien ende gevisiteert wel ende int lange inden voorschreuen raede van Brabant d’acte notariael hier vooren geinsereert ende gehoort daerop die gelasten verbintenissen, declaratien, submissien ende acceptatie der voorschreue partyen, Die Coninck onsen genaedigen Heere Hertoge van Brabant etcetera aggreerende ende houdende voor goet, vast ende van weerden t’gene voorschreuen is, heeft de voorschreue constituanten ten versuecke ende wille des voorschreueve geconstitueerde gecondemneert ende condemneert de selve by desen te onderhouden, volvueren ende achtervolgen den inhoudt vande voorschreue acte notariael in alle syne poincten, clausulen ende conditien, ende in sulcker vuegen ende maniere als de selue hier vooren staet geinsereert sonder daer tegens te doen ofte commen in eeniger manieren, directelyck ofte indirectelyck, accorderende aenden voorschreuen Jacobus persoons,
(p. 7)
rentmeester vanden quartiere van Thienen, ende maria Duremans gehuysschen, dese tegenwoordige acte om hun te dienen ende daer mede te behelpen daer ende alsoo des behooren ende van noode wesen sal, aldus gedaen ende gepasseert binnen dese Stadt Brussele den negensten meert xvij c seuen (= 1707).
Noten
(1) Verder in de tekst staat verkeerdelijk: Van Dijen.
(2) Botij is verder aangeduid als Bouij (lees Bovij).
(3) De hictic: heden is in onze regio de naam Hicketick bekend.
(4) Foutief voor: derogerende.
(5) Verkeerdelijk voor: Nijen.
Dr. P. Kempeneers. Tienen, 19 juni 2004.