In 1753 was de abdij van Averbode “bij evictie” eigenaar geworden van “den waeroetsen eusel”, een weide die toebehoorde aan Jan Nagels. Deze kon een cijns aan de abdij niet betalen, zodat de abt meester werd van het weiland. Dit perceel lag op de Maneschijn in Kapellen en was 10 dagmalen groot. Ik heb deze eusel kunnen lokaliseren op B 83-84-85.
In eusel zit een oud werkwoord “eeuwen” dat voederen betekent. Uitgebreid met –sel is een eusel (uit ouder eeuwsel) een magere weide. Om het eerste lid te verklaren moeten we in het archief duiken en op zoek gaan naar oude vormen. In 1562 bezat de Tiense Armentafel in Kapellen een halve bunder in het Ongelegen Blok, dat grensde aan “dat waenroetsche eusel”. Hiermee wordt het eerste lid duidelijk. De Waroetse eusel is een vervorming van de “Waanrodese eusel”. Het was dus een weiland dat had toebehoord aan de heer van Waanrode.
Een gelijkaardig voorbeeld is de Rotsewouwer in Glabbeek. Oorspronkelijk luidde deze vorm in 1422 “den racen wouer”, ook geschreven “den rasen wouwer”. Deze vijver is dezelfde als de Raatsenpoel. Het eerste lid heb ik verklaard uit Razen, uit de Germaanse voornaam Razo, een vleivorm van rêda “raad”. In 1600 heet de vijver “den roetsche vyuere”, in 1629 “de roetsche wauwer” en in 1682 “den Rotschen vijuere”. De vijver lag in het gehucht Rode in Glabbeek. Wouwer is een afleiding van het Latijn vivarium “visvijver”. Rotse is een adjectiefafleiding van Rode en is gewoon een verscherping van Rodese. De “Rodese wouwer” werd dus de Rotsewouwer. Rode is thans nog een straatnaam in Glabbeek.
De Rotsewouwer is een verdwenen vijver of poel op A 43, die werd gevoed door de Winterbeek. De vijver werd in de 18de eeuw door de familie Vicca drooggelegd en veranderd in een weide. Eeuwenlang werd de weg van Glabbeek naar Kapellen en vandaar terug naar de Dries in Glabbeek omschreven als de weg die liep van “de Rotsewouwer naar de Kwadeplas”. Deze plas lag op de Dries, precies tegenover het Schutterhuis. Hij werd gedempt met het afbraakmateriaal van de oude kerk.
Dr. P. Kempeneers.