Steeds meer leken gaan in oude documenten op zoek naar hun voorouders. Ze botsen hierbij op verouderd schrift en taalgebruik, en in onbruik geraakte grammaticaregels. Artikels die oude teksten afdrukken, staan dikwijls bol van de fouten. Op het internet vind je bvb. de volkstelling van Aarschot uit 1796. Nummer 1399 heet niet Gorts, maar Aerts. Hij is geen tanneur, maar tourneur. Nummer 53 is niet Marie Cris. Du Rubuceau, maar Du Monçeau, een nog heel bekende naam in Aarschot, enz.
In Hagelands Gedenkschriften van 1909 noemt pastoor Buvé een huis in Aarschot de “Camer van den groyenden boom”. Dit citaat werd in 2008 in een tijdschrift overgenomen, maar met twijfels over de ligging op de hoek van de Mechelsestraat. Wie het origineel in Mechelen raadpleegt, verneemt dat dit huis in Lier stond. Het verslag van de molenslagers van 20 maart 1399 (Arenbergarchief nr. 101, Leuven) werd gepubliceerd in de Brabantse Folklore van 1963. De auteur van het artikel dacht aan 3 molens die stonden op de “Armendijk uit de Demer”. In het origineel lezen we, dat het gaat om 3 molens “staende op den aermen dije vuyter demeren comen”.
De molens stonden dus op 3 gegraven armen of laken die uit de Demer komen. Een Tiense onderwijzer wou mij wijsmaken, dat Vissenaken vroeger ViFsenaeken heette. Dit kwam doordat hij geen weet had van een lange s. Overgezette teksten lijken ook makkelijk, omdat de overzetter de schrijfwijze vereenvoudigt. In het origineel staat bvb. “geloúen” of “leúen”. Een u met een kapje lees je als v: geloven, leven. Ook afkortingen maken een tekst moeilijk: “dictum locum” is wel makkelijker leesbaar dan “dcm locù”.
Duik dus zelf in het archief. Oud schrift mag geen belemmering zijn. Daarvoor heb ik een handig boek geschreven om stapsgewijze oude teksten te leren lezen. Prof. Swiggers noemt het boek in Naamkunde (2005-2006) “een zeer welkome inleiding voor het brede publiek”. Het boek “Oud Schrift” kost slechts 15 euro. De lezer kan het bestellen via mijn webstek, maar natuurlijk ook via uitgeverij Garant in Antwerpen, of in elke boekenwinkel. Wie in Nederland woont, bestelt Oud Schrift best via Garant in Apeldoorn. De verzendingskosten van België naar Nederland lopen immers te hoog op.
Dr. P. Kempeneers.