Bij het Davidsfonds verscheen zopas een verklarend woordenboek over de betekenis van de Vlaamse Gemeentenamen. De samenstellers zijn allen lid van de Koninklijke Commissie voor Toponymie en Dialectologie in Brussel. Deze commissie bestaat sedert 1927 uit 15 Vlaamse en 15 Waalse leden. Meer uitleg vindt de lezer op de webstek van de commissie: KCTD. Paul Kempeneers beschreef de gemeentenamen van Vlaams-Brabant en Brussel, naast die van Oost-Vlaanderen samen met Magda Devos. Commissielid Frans Debrabandere verzorgde West-Vlaanderen. Vic Mennen beschreef Limburg en Ward Van Osta Antwerpen. De algemene leiding was in handen van Hugo Ryckeboer. Andere leden en ere-leden werkten tevens mee aan het nazicht van de teksten en de weergave van de dialectische uitspraak van de gemeentenamen.
Het woordenboek bevat alle namen van entiteiten die sedert 1831 ooit een zelfstandige gemeente zijn geweest. We vinden in het boek dus niet enkel Glabbeek, maar ook Kapellen, Bunsbeek, Attenrode, Wever en Zuurbemde, die thans de gemeente Glabbeek-Zuurbemde vormen. Elk lemma is op dezelfde wijze opgebouwd: eerst komen de gegevens over de gemeente zelf: de provincie, eventueel de naam van de fusiegemeente en de dialectische uitspraak. Voorbeeld: Lichtaart, AN (= provincie Antwerpen), Kasterlee + dialectische uitspraak. Voor wie niet vertrouwd is met het IPA of Internationaal Fonetisch Alfabet, kan de uitspraak afleiden uit de voorbeelden vermeld in de inleiding. Daarna volgen de attestaties uit de oudste betrouwbare bronnen en vervolgens de uitleg. De verwijzingen in sigels en afkortingen staan alle achteraan in het boek. Meestal zijn verouderde en onbetrouwbare verklaringen gewoon weggelaten. Voor Leuven zal men tevergeefs zoeken naar de samenstelling van Lo en Ven. Vanzelfsprekend lost het woordenboek niet alles definitief op. Sommige namen zijn zeer oud en dateren van lang voor Christus’ geboorte. De auteurs noemen deze namen niet Keltisch, maar Voorgermaans. Dikwijls is een oude naam zoals Deinze oorspronkelijk een waternaam.
Om het woordenboek niet te lijvig te maken, kozen de samenstellers voor een verwijzing naar veel voorkomende elementen. In plaats van “maal” (zoals in Dormaal, Halmaal, Watermaal, Wijchmaal, …) telkens opnieuw uit te leggen, vindt de lezer dit trefwoord alfabetisch in de lijst. Bij Halmaal bv. is “maal” dan duidelijkheidshalve cursief en vet gedrukt. Zo weet de lezer onmiddellijk dat dit element apart wordt verklaard.
Het boek over De Vlaamse Gemeentenamen werd uitgegeven door het Davidsfonds in Leuven (België) en is verkrijgbaar in elke boekhandel. Het weegt 830 gram en kost zonder verzending 29,95 euro. (ISBN: 978-90-5826-751-1).
Reacties zijn gesloten.