In mijn sprokkel 106 heb ik getracht om de naam Sint-Katharinastraat te verklaren. De moeilijkheid is immers dat in de verre omgeving geen kapel voor de heilige Katrien bestond. Bij wijze van volkshumor kon de naam misschien verwijzen naar de kuise Katharina Marcaigne.
Deze werd op 25 oktober 1723 het slachtoffer van een poging tot verkrachting. De dader was Germein de Bres, een knecht die werkte in de Driemolen.
In de volkstelling van het jaar IV van de Franse Republiek (dit is 1796) vond ik een andere mogelijke uitleg. De samensteller van de volkstelling maakte verscheidene fouten. Zo sloeg hij per abuis 600 nummers over. Tienen was in 1796 derhalve minder bevolkt dan gedacht! Binnenkort hoop ik de hele (moeilijk leesbare) volkstelling uit te geven.
Een andere fout is de vertaling Rue de Culotte. Broek in het toponiem Broekstraat heeft met een malse weide te maken, niet met een kledingstuk. Gek is ook de vertaling Vieille rue de poisson. De Oudevestenstraat wordt in het Tiens uitgesproken als “Véssestrakke” (Vissenstraatje). De vertaler dacht aan vissen, niet aan oude vesten.
Hoe wij aan onze Sint-Katharinastraat kwamen, is misschien eveneens aan een vertaalfout te wijten. In de telling van 1796 staat als vertaling Rue de catlaine. Mogelijk heeft de kaartenmaker Bastendorff Catlaine opgevat als Katlijn. In 1825 vinden we op zijn kaart voor de eerste keer de naam rue Sainte Catherine en in de kadastrale legger van 1834 lezen we Sinte Catherinastraat. In dezelfde periode, bv. in de volkstelling van 1828, heette de straat nog officieel Strondstraat. De eeuwenoude benaming was echter Bakeleinstraat, zo genoemd naar een klein beekje. Dit beekje (Vloedgracht 18) verbond de Kleine Mene met de Gete.
Over Bakelein is veel geschreven. Herbillon en Carnoy schreven er zeer geleerd over in de Handelingen van de KCTD (1945). De verklaring is volgens Gysseling in de Arca Lovaniensis (1980) nochtans eenvoudig. Hij verklaart de Bakelein in Leuven als het Germaanse woord *baki “beek”, verlengd met het Romaanse diminutiefsuffix -lana. Bakelein betekent gewoon “beekje”. Als Bacquelaine komt het ook in Waals-Brabant voor.
Dr. P. Kempeneers.