Attenhoven bezit een register, bijgehouden door pastoor Jan Baex van 1609 tot 1649. Hij overleed op 5 maart 1650. Hij was gedurende 42 jaren pastoor in Attenhoven en noteerde de dopen, huwelijken en overlijdens. Op woensdag 29 juli 1693 had de veldslag bij Neerwinden plaats. Veel registers gingen in de hele omgeving verloren. De nieuwe registers van Attenhoven beginnen hierdoor vanaf 1693. Als bij wonder bleven de aantekeningen van Baex bewaard. Voor genealogen is het boek van Baex een schat. Wel is het moeilijk leesbaar. Tot heden bleef het onuitgegeven, met uitzondering van de overledenen door de pest in 1631. Binnenkort verschijnt mijn versie als uitgave nummer 51 van VVF, afdeling Leuven. Meer gegevens komen op de website van deze vereniging.
Baex noteerde op de folio’s 1 tot 44 de namen van 611 gedoopte kinderen. Op folio 44 recto tot 51 staan 394 sterfgevallen. De huwelijken van 1609 tot 1648, 172 in het totaal, volgen op de folio’s 52 tot 65. De pastoor beschreef in zijn register de dopen, huwelijken en overlijdens in het Latijn. Hierin staan veel namen in een naamval, bij voorbeeld in de genitief zoals infans Petri, “kind van Peter”, en uxor Gosuini, “echtgenote van Goeswijn”. Soms schrijft de pastoor dat “het kind is gedoopt”, baptizatus/baptizata est. De naam van de gedoopte staat dan in de nominatief. Hij wisselt af met de zin baptizaúi, “ik heb gedoopt”, gevolgd door de naam in de accusatief: Albertum, Annam. Soms werd het kind gedoopt door een kapelaan. Deze naam staat dan weer in de ablatief. Om de wisselende naamvallen in Albertus, Alberti, Albertum, Alberto te vermijden, heb ik de gegevens uit het Latijn omgezet. Wel bewaar ik de Latijnse vorm van de namen: Gerardus, Arnoldus, Petrus, Lambertus, of minder opvallend bij de meisjesnamen: Anna, Helwigis, Mechtildis, Catharina, Margareta, enz. De nummering die de teller van de dopen, de huwelijken en de overlijdens heeft aangebracht, heb ik in mijn alfabetische lijsten achter de naam toegevoegd. Ze zijn handig voor de genealoog die de digitale versie van het originele boek wil raadplegen. Alle namen schrijf ik met een hoofdletter. De ú die als v gelezen wordt, zoals in Vecoúen, Eúerarts of Steuens noteerde ik als Vecoven, Everarts en Stevens. De formule quem/quam susceperunt heb ik vervangen door “peter en meter” (afgekort pm). Getuigen komen na de afkorting Get.
In mijn werk heb ik al de namen alfabetisch gerangschikt en vet gedrukt. Na een liggend streepje volgen dan bij de dopen: de datum, de namen van de vader en de moeder, en na de afkorting “pm” de namen van de peter en de meter. Duidelijkheidshalve heb ik de familienaam van de vader herhaald. Dit is vooral interessant, omdat nogal wat mensen een tweede huwelijk aangingen na het overlijden van de man of de vrouw. Voorbeeld: “Tuywens, Joannes (507) – Gedoopt op 29 okt 1643, zoon van Lambertus Tuywyens x Aleydis Lenarts. pm. Joannes Tuywyns uit Landen en Anna Lenarts”. Is de familienaam onbekend, dan schreef men N, dit is de afkorting van Nomen. De formule legitimus/legitima “wettig” heb ik overal weggelaten, maar niet de vermelding van de onwettigheid van het kind in 7 gevallen. Interessant is ook de aanduiding van de 8 tweelingen.
Bij de alfabetisering van de huwelijken staat de echtgenoot vooraan. Voorbeeld: “Wiggrega, Joannes (53) – Verloofd op 21 jan 1623, Joannes Wiggrega x Gertrudis Van Hasselt. Get. Henricus Poelmans en Eustachius Wijnants”. Gemakshalve verwijs ik met de naam van de vrouw naar haar partner. Bij de overlijdens noteert Jan Baex soms de naam van de vrouw of de man van de overledene. Ook deze namen kregen een verwijzing. Bij hooggeplaatste personen staan in de lijst titels zoals: reverendus admodum dominus (zeer eerwaarde heer), amplissimus (hoog geëerd), nobilis (edel), naast aanduidingen als praetor (burgemeester), capitaneus(kapitein), dominus (heer), domina (vrouwe), domicella (juffrouw).
De familienamen in de originele tekst hebben dikwijls meer dan één schrijfwijze. Der Weyen wisselt af met Vander Weyen, Phales met Van Phales of De Falleys, De Gros met Le Gros. Mues komt ook voor als Muyes, Muijes, Muijen, Mijes. De afwijkingen hebben dikwijls betrekking op het aan elkaar schrijven in namen als Vandevelde of Vande Velde, het weglaten van de puntjes op de ij zoals in Loyaerts en Loijaerts, of het al of niet schrijven van het voorzetsel Van. Naar de naam Wt den Broeck verwijs ik met Uytebroeck. Vreemd is voor ons de vroegere courante naam XXponts, te lezen als Twintichponts! Een aparte categorie vormen de verlatijnsingen van namen als Vander Meren (De Mera), Van Dionant (A Dionante), Uytebroeck (Ex Palude), en Driessens onherkenbaar in zijn Latijnse vorm Andree. Opvallend is dat pastoor Baex de namen van de kinderen in de lijst van gevormden zelden verlatijnst. Hier lezen we gewoon Cateleijn, Hendrick, Ghielis, Jan, Christiaen, Tielman.
Zoals bekend werd Attenhoven in 1631 zwaar getroffen door de pest, die woedde van maart tot augustus. Minder bekend is dat in 1625 al 10 personen stierven aan de pest en nog eens 7 in 1626. In 1631 gaat het om 128 overlijdens, dit is zowat 1/4 van de toenmalige bevolking van Attenhoven! De aparte lijst verscheen in: Ons Landens Erfdeel, nr. 81, 2012. In juni besliste pastoor Jan Baex om met zijn parochianen op bedevaart naar Scherpenheuvel te trekken. Deze voettocht, heen en terug twee keer 36 km, wordt nog ieder jaar overgedaan. Opvallende overlijdens zijn ten slotte: de moord op Mathias Bruselers op 30 december 1640 en op een zekere Bartholomeus op 10 november 1641 door Adrianus Goymans. Op 20 juni 1643 kwam Carolus Goymans “op ellendige wijze” aan zijn einde nabij de stad Aken.
Dr. P. Kempeneers.