Ook vroeger liep een ruzie in een herberg al eens uit de hand. Dat blijkt uit een bundel die ik vond onder “varia” in de schepengriffies van Vertrijk nummer 5306 (Rijksarchief Leuven). Het gaat om een gevecht ten huize van de herbergier Gilis Vlemincx op 18 december 1707.
Na een woordenwisseling ontstond een vechterij met messen en stokken tussen: Jan Plis uit Lovenjoel en zijn kameraad aan de ene kant, en Rega en Jaecq Hannoset uit Opvelp aan de andere kant. De gebroeders werden geholpen door enkele geassocieerden.
Plis overleefde het voorval. Diezelfde dag werd hij door de schepenen verhoord. De volgende dag, 19 december 1707, kwam de chirurgijn Hendrick Tritsmans op bezoek. Plis lag nog altijd in de herberg voor verzorging. Zoals gebruikelijk legde de chirurgijn zijn verklaring af in moeilijke medische termen. Het ging over het hoofd van Plis dat gekwetst was opt sagital tot occipitael. De dokter vond tien of meer slagen, maar kon toch niet jugeren ofter eenige bloet opde membrane dura mater connen liggen.
Op de 20ste december ging het onderzoek verder. Eerst kwam Guilliam Theunis aan de beurt. Deze beschreef haarfijn, hoe het gevecht ontstond. Na een woordenwisseling ging Jan Plis van de keuken naar de gelagkamer. In de deuropening gaf Rega Hannoset hem een stokslag in zijn hals. De Hannosetten en hun handlangers trokken de deur dicht en waeren lachende ende glorierende. Plis en zijn kameraad kwamen terug naar de keuken, elk met een mes in de hand. Hierop ontstond een hevig gevecht. Jaecq Hannoset kreeg verscheidene messteken in de arm en Jan Plis lag voor dood in de keuken onder de schouw. De metgezellen van Hannoset sleepten Plis naar de mesthof en sloegen hem daar verder tot hij niet meer bewoog. Van het vele bloed was hij niet meer herkenbaar. Jaecq Hannoset scheurde de mau van de casacq onstucken om de wonden in zijn arm te zien. Van het aanzicht en de pijn viel hij flauw. Zijn broeder Rega was woest en liep naar de mesthof om Jan Plis daar voorder quaelyck te tracteren.
De volgende declarant was Peeter Verheylewegen. Hij legde dezelfde verklaring af. Hij zag hoe een persoon met eenen witten justacoorbloedde, nadat hij de arm van de kazak had doorgesneden. Tot nadere informatie moest op 24 december Guilliam Gilliar eveneens een verklaring afleggen. Hij was naar Vertrijk gekomen om Sinte Lucia te bezoeken. Hij woonde een mis bij en kwam daarna ontbijten en drinken in de herberg van Gilis Vlemincx. Hij zag er veel volk. Een deel zat in de gelagkamer, een ander deel zat in de keuken aan tafel. Plis en Hannoset hadden enige woorden. Daarna begon de ruzie. De vechterij in Vertrijk schetst een beeld van het sociale leven in 1700. De mensen gingen naar de mis en dronken een pot bier in de dorpsherberg. Soms liep het mis en ontaardde een geschil in een drama.
Dr. P. Kempeneers.