Waternamen zijn zeer oud. Sommige namen dateren van lang voor Christus. De Mene ontstaat in Meldert. Door de vele overstromingen werd de waterloop aan de Kleine Spui in de Biezemstraat vóór 1900 afgeleid naar de Gete. Oude vormen zijn: 14de eeuw ultra medoniam, een brugghe ouer die medene, 1470 op te medene, 1636 opde meene. Mene, uit ouder Medene, is een Voorgermaanse afleiding met een n- suffix van een Indo-Europese wortel *medhu. Dit betekent “honing”. Waarschijnlijk werd de Mene zo genoemd naar de kleur, letterlijk “de gele”. Identiek met de Tiense Mene is de Möhn in Trier, in 786 geschreven Medona. Meduona ligt ook aan de basis van La Mayenne, een bijrivier van de Loire, enz.
De Kale in Glabbeek, 1473 aen die caele, 1502 inde cale, is de afgesleten vorm van Kaalne. Hij komt uit Voorgermaans *Kalona bij de Indo-Europese wortel *kel en *kal “grijs”. Kale betekent “de grijze (beek)”. Deze naam werd vervangen door Gladbeek (> Glabbeek) en later door Meenselbeek. Kale is ook een bijrivier van de Leie en als Kaliebeek bekend in Tielen (provincie Antwerpen). In Kasterlee wordt de Mostenloop in de volksmond nog steeds Kalle genoemd.
Zeer oud is de naam Dorpsbronbeek in Orsmaal. In 1440 vond ik hiervoor op die orbe torsmale. De oude naam was Orbe, in 1340 geattesteerd als supra orbe, in 1441 als op die oirbe en in 1459 als ter orben. Orbe werd later uitgebreid met “borne”: 1695 inden dorpborne, maar in 1723 nog geschreven d’orpborne. De d van het lidwoord werd dus aan Orbe toegevoegd, zodat “Dorbe” ontstond, begrepen als “Dorp”. Orbe is een bekende waternaam die ook elders in Europa voorkomt. De Orb is bekend in het zuiden van Frankrijk. Orb is ook een stad in Pruisen, gelegen aan de Orb. Dichter bij huis is de naam bewaard in Orp-le-Grand. Orbe is een Voorgermaanse waternaam die betekent “opwellend water”.
Dr. P. Kempeneers.