Dinsdagmorgen, 23 juni 2020 kreeg ik van Robert Huybrechts een bericht dat via Facebook rondging. De titel luidde: Wie helpt ons te ontcijferen? Er was namelijk een stuk opgedoken in het archief van het kasteel van de familie de Beauffort in Linden (Lubbeek). Het stuk wordt in het Rijksarchief in Leuven bewaard. Dit werd mij dinsdagnamiddag bevestigd door archivaris Marc Carnier.
Het document met linksonder een wassen stempel bestaat uit een tekst die geschreven werd in 1761 met letters en cijfers. Op het eerste zicht kun je daar inderdaad niets van begrijpen. In de tekst zien we echter L’. Dit verraadt al dat het gaat om een Franse tekst. Hierachter komt een getal dat niet anders kan zijn dan een klinker. De auteur gebruikt de getallen van 0 tot 9. In het Frans komt de e het talrijkst voor. Dus was het niet zo moeilijk om te besluiten dat het meest gebruikte cijfer 4 gelijk moest zijn aan e. Het geheimschrift van de brief is eigenlijk belachelijk eenvoudig. Zulk bericht hadden de militairen in Wereldoorlog II gemakkelijk kunnen lezen. De moeilijkheid zit in de schrijfwijze van het Frans in de 18de eeuw, bijv. een u te lezen als een v.
Zo vond ik heel vlug de volgende sleutel:
0 = s 5 = f
1 = b 6 = a
2 = o 7 = c
3 = n 8 = i
4 = e 9 = u (of ú in de 18de eeuw te lezen als v)
Tekst
(1) 3290 5r67280 8204ph d4 m6r2tt4 d4 m23t8g38 7h632834 d9 32bL4 4t
nous fra[n]cois ioseph de marotte de montigni chanoine du noble et
(2) 4t 9434r61L4 7h6p8tr4 0683t4 g4rtr9d d2843 R4g43t d40 14Lg40 6863t pL483 p29928r
et úenerable chapitre sainte gertrud, doien Regent des belges aiant plein pouúoir
(3) 43 L’6104374 d9 gr63d m68tr4 09r t29t L’2rdr4 4t43d9 d630 L4d8t p680, 6 3290 6pp6rt4363t
en L’absence du grand maitre sur tout L’ordre etendu dans Ledit pais a nous appartenant
(4) d’4r8g4r, 52rm4r 4t 72358rm4r L40 L2g40 d4 m4m40 q94 L40 4L47t8230 d40 d28430, 43
d’eriger, former et confirmer Les Loges de memes que Les elections des doiens, en
(5) 94rt9 d4 320 p29928r0 4t 69t2r8t4, 3290 6ppr99230, 4t 72358rm230, 72mm4 3290
úertu de nos pouúoirs et autorité, nous appr[o]uúons, et confirmons, comme nous
(6) 5680230 p6r 74tt4 6 L6 d4m63d4 320 7h4ro 5r4r40 d4 L299683, L’4L47t823
faisons par cette a La demande nos chers freres de Louúain (= Leuven), L’election
(7) d4 32tr4 7h4r 4t 1843 68m4 5r4r4 54rd8363d 7h6rL40 1447k4m63 984906rt 7h28080
de notre cher et bien aimé frere ferdinand charles beekeman úieusart choisis
(8) p6r L40 d8t0 5r4r40 6004m1L40 43 L2g4, p29r 4tr4 L49r d2843, L98 43828g3230,
par Les dits freres assemblés en Loge, pour etre Leur doien, Lui enioignons (= idem als ordonnons)
(9) 4t 2rd233230 d4 o’67q98tt4r d4 040 d’4928r0 4t 123, 08374r4, 4t z4L4 5r4r4, 43
et ordonnons de s’acquitter de ses d’eúoirs (= devoirs) et bon sincere, et zele (= ijverig) frere, en
(10) 528 d4 q928 3290 69230 08g34 74tt4 4t 568t 6pp204r 32tr4 gr63d 0744L d2334
foi de quoi nous aúons signé cette et fait apposer notre grand sceel (= zegel) donné
(11) d630 32tr4 L2g4 d4 3894LL40 74 (25) 549r84r (1761).
dans notre Loge de niúelles (= Nijvel) ce (25) feúrier (1761).
(12) D4 M6rtt4 D4 M23t8g38
De Marotte De Montigni.
(13) D2843 R4g43t d40 14Lg40.
Doien Regent des belges.
(14) L41r93 7h63…
Lebrun chan…
(15) L6 7r28x P29r L4 04rt r4.
La croix Pour Le ser(men)t re(ligieux).
Samengevat.
François Joseph de Marotte de Montigni, kannunik van het kapittel van Sint-Geertruiden, heeft bij afwezigheid van de grootmeester van de orde, met volmacht en op voorstel van de broeders van Leuven, beslist om broeder Ferdinand Charles Beekeman Vieusart aan te stellen als deken. Hij beveelt hem om zich van deze taak te kwijten en heeft daarom het document getekend en er de zegel aangehangen in Nijvel op 25 februari 1761.
Reacties zijn gesloten.