Dinsdagmorgen, 23 juni 2020 kreeg ik van Robert Huybrechts een bericht dat via Facebook rondging. De titel luidde: Wie helpt ons te ontcijferen? Er was namelijk een stuk opgedoken in het archief van het kasteel van de familie de Beauffort in Linden (Lubbeek). Het stuk wordt in het Rijksarchief in Leuven bewaard. Dit werd mij dinsdagnamiddag bevestigd door archivaris Marc Carnier.

Het document met linksonder een wassen stempel bestaat uit een tekst die geschreven werd in 1761 met letters en cijfers. Op het eerste zicht kun je daar inderdaad niets van begrijpen. In de tekst zien we echter L’. Dit verraadt al dat het gaat om een Franse tekst. Hierachter komt een getal dat niet anders kan zijn dan een klinker. De auteur gebruikt de getallen van 0 tot 9. In het Frans komt de e het talrijkst voor. Dus was het niet zo moeilijk om te besluiten dat het meest gebruikte cijfer 4 gelijk moest zijn aan e. Het geheimschrift van de brief is eigenlijk belachelijk eenvoudig. Zulk bericht hadden de militairen in Wereldoorlog II gemakkelijk kunnen lezen. De moeilijkheid zit in de schrijfwijze van het Frans in de 18de eeuw, bijv. een u te lezen als een v.

Zo vond ik heel vlug de volgende sleutel:

0 = s                                5 = f

1 = b                               6 = a

2 = o                               7 = c

3 = n                               8 = i

4 = e                               9 = u (of ú in de 18de eeuw te lezen als v)

Tekst

(1) 3290  5r67280  8204ph  d4  m6r2tt4  d4  m23t8g38  7h632834  d9  32bL4  4t

nous  fra[n]cois  ioseph  de  marotte  de  montigni  chanoine  du  noble  et

(2) 4t  9434r61L4  7h6p8tr4  0683t4  g4rtr9d  d2843  R4g43t  d40 14Lg40  6863t  pL483  p29928r

et  úenerable  chapitre  sainte  gertrud, doien  Regent  des  belges  aiant  plein  pouúoir

(3) 43  L’6104374  d9  gr63d  m68tr4  09r  t29t  L’2rdr4  4t43d9  d630  L4d8t  p680,  6  3290  6pp6rt4363t

en  L’absence  du  grand  maitre  sur  tout  L’ordre  etendu  dans  Ledit  pais  a  nous  appartenant

(4) d’4r8g4r,  52rm4r  4t  72358rm4r  L40  L2g40  d4  m4m40  q94  L40  4L47t8230  d40  d28430,  43

d’eriger,  former  et  confirmer  Les Loges de  memes que  Les  elections  des  doiens,  en

(5) 94rt9  d4  320  p29928r0  4t  69t2r8t4,  3290  6ppr99230,  4t  72358rm230,  72mm4  3290

úertu  de  nos  pouúoirs  et  autorité,  nous  appr[o]uúons,  et  confirmons,  comme  nous

(6) 5680230  p6r  74tt4  6  L6  d4m63d4  320   7h4ro  5r4r40  d4  L299683,  L’4L47t823

faisons  par  cette  a  La  demande  nos  chers  freres  de  Louúain (= Leuven), L’election 

(7) d4  32tr4  7h4r  4t  1843  68m4  5r4r4  54rd8363d  7h6rL40  1447k4m63  984906rt  7h28080

de  notre  cher  et  bien  aimé  frere  ferdinand  charles  beekeman  úieusart  choisis

(8) p6r  L40  d8t0  5r4r40  6004m1L40  43  L2g4,  p29r  4tr4  L49r  d2843,  L98  43828g3230,

par  Les  dits  freres  assemblés  en  Loge,  pour  etre  Leur  doien, Lui  enioignons (= idem als ordonnons)

(9) 4t  2rd233230  d4  o’67q98tt4r  d4  040  d’4928r0  4t  123,  08374r4,  4t  z4L4  5r4r4, 43

et  ordonnons  de  s’acquitter  de  ses  d’eúoirs (= devoirs) et  bon  sincere,  et  zele (= ijverig) frere,  en

(10) 528  d4  q928  3290  69230  08g34  74tt4  4t  568t  6pp204r  32tr4  gr63d  0744L  d2334

foi  de  quoi  nous  aúons  signé  cette  et  fait  apposer  notre  grand  sceel (= zegel)  donné

(11) d630  32tr4  L2g4  d4  3894LL40  74  (25)  549r84r  (1761).

dans  notre  Loge  de  niúelles  (= Nijvel) ce  (25)  feúrier  (1761).

(12) D4  M6rtt4  D4  M23t8g38

De  Marotte  De  Montigni.

(13) D2843  R4g43t  d40  14Lg40.

Doien  Regent  des  belges.

(14) L41r93  7h63…

Lebrun  chan…

(15) L6  7r28x  P29r  L4  04rt r4.

La  croix  Pour  Le  ser(men)t  re(ligieux).

Samengevat.

François Joseph de Marotte de Montigni, kannunik van het kapittel van Sint-Geertruiden, heeft bij afwezigheid van de grootmeester van de orde, met volmacht en op voorstel van de broeders van Leuven, beslist om broeder Ferdinand Charles Beekeman Vieusart aan te stellen als deken. Hij beveelt hem om zich van deze taak te kwijten en heeft daarom het document getekend en er de zegel aangehangen in Nijvel op 25 februari 1761.