Als burgemeester is Marcel Logist voor de Tienenaars geen onbekende. In onze streek zijn er evenwel nog andere personen die deze naam dragen. Daarom ga ik wat dieper in op de betekenis van deze tweestammige naam.

De oudste vormen vind ik in het boek der familienamen van de Bruggeling Frans Debrabandere. Deze vermeldt in 1475 een Jan Logiers uit Zeeland en in 1738 een Jacques Logier uit Brugge. Een variant van Logier(s) is Logist of Logiest. Een -t op het einde van een naam is geen uitzondering. In mijn materiaal ontmoet ik geregeld vormen als Van Brusselt of het Land van Luikt. Het woordpaar Logier/Logiest is ook te vergelijken met de afwisseling in Rogier/Rogiest. Dit is een Romaanse afleiding uit Rodger, nu verkort tot Roger. De oorspronkelijke vorm gaat terug op de Germaanse voornaam Rutger. Deze samenstelling betekent letterlijk “beroemd + speer”.

Ook in Logist zit een speer. De oudst bekende vormen van deze Germaanse tweestammige naam komen in Latijnse vorm voor, namelijk Lodegarius en nog ouder Hlodeger. Voor een l viel de begin-h weg. Dus: Hlode werd Lode. De h is een restant van de Germaanse klankverschuiving. Een Indo-Europese k werd in het Germaans in bepaalde posities verschoven tot ch, geschreven h. De onverschoven vorm met k vinden we terug in het Grieks klutos. Dit woord is afgeleid van het werkwoord kluo “horen” en betekent letterlijk “van wie men hoort spreken”, dus vermaard, beroemd. Het woord was ook in het Germaans bekend.

Het tweede lid is het bekende Germaanse woord gaiza, dat speer of spies betekent. Het woord is bewaard in geer, dat bij de landbouwers bekend is voor een spits toelopend stuk land. Besluit: Logist is een Romaanse vorm van de Germaanse naam hluto-gaiza, dat zoveel wil zeggen als “beroemd met de speer”. Debrabandere geeft als oudst bekende Logist een zekere Guillaume Logist uit Neerlinter in 1731. In Tienen vond ik echter een Jan Logist, die trouwde met de weduwe van Jan Tonnin. Tussen 1686 en 1698 staat hij geboekt als eigenaar van een “hofken” in de Oudekleerkopersstraat. Ik heb deze tuin vereenzelvigd met perceel G 670, nu grotendeels het groot huis met nummer 18. Hier woonde de vrijgezel en burgemeester Frans Van Dormael, de eerste katholieke burgemeester van Tienen van 1830 tot 1848.

Een toemaatje. In een vorige sprokkel noemde ik de Hongaarse afkomst van de familie Klewais een fabeltje. Debrabandere citeert het jaartal 1870 en dit is inderdaad een fabel. Een muzikale nazaat, Karel Klewais, vond echter een Henri Klewais (met veel varianten) terug die inderdaad uit Hongarije stamde, namelijk uit de stad Tokay. Via omzwervingen langs Stargard in Pommeren kwam hij in Tienen aan, waar hij waarschijnlijk hertrouwde. Zijn nieuwe bruid was Genoveva Steveniers. Dit verhaal wordt zeker vervolgd, als Karel nog wat verder geraakt met zijn stamboom.

Dr. P. Kempeneers.