Het uiterste pand van Tienen, naast de Grote Omheining, buiten de Hoegaardsepoort, had het nummer F 438, met een huis op F 439. Dit perceel was van Hoegaarden afgescheiden door een Vloedgracht. Voor 1763 hoorden deze panden toe aan Peeter en Hendrick Steijls. Samen met hun broeder Georgius Steijls verkochten zij het huis en de tuin op 28 februari 1763 aan Franciscus Van Houw, Belleman deser stadt Thienen. Na 1800 werd H. Baudewijns de nieuwe eigenaar, van wie het rond 1834 overging naar Clementinus Carcan. In 1860 hoorde het huis toe aan de landbouwers Joseph en Sebastien Carcan uit Hoegaarden.

De genoemde Vloedgracht vormde de grens tussen Brabant en het Land van Luik, waartoe Hoegaarden behoorde. Het eerste huis op Hoegaards grondgebied (H 9) was de herberg de Prins Eugenius. Ik ontmoet de naam in 1720 als de herberge genaempt In den prins eugenius. Bij duels tot in de 19de eeuw konden de duellerenden, bij een inval van de politie, gemakkelijk vluchten naar het Land van Luik. Ze moesten zich maar enkele meters verplaatsen. De Prins was eveneens een gedroomde smokkelplaats in een tijd dat het Hoegaards bier niet ingevoerd mocht worden.

In het Ordonnantieboek (1688-1715) staan de maatregelen opgesomd om te voorcomen alle abusen ende te beletten die groote interesten die daegelijxsche geschieden door het incomen ende haelen van hoegaersche bieren met potten botaillen ende clijne vaetkens. Wie betrapt werd, verloor zijn koopwaar en moest bovendien 30 stuivers betalen. Eén helft ging naar de aanbrenger en de andere helft naar de officier. De boete werd verdubbeld bij een tweede overtreding. De derde keer kon de overtreder rekenen op een arbitrare correctie. Vooral de portiers van de stadspoorten moesten toezien op de naleving van de ordonnantie.

In 1792 was de uitbater Joannes De Coster uyt den prince Eugenius. Na 1800 wordt de naam verfranst. Dan heet de eigenaar Decoster au prince. Ook later komt de naam in het Frans voor: op de kaart van Craan in 1820 Le Prince Eugêne, en bij Vandermaelen rond 1850 au Prince Eugène Cabaret. Bij Alph. Wauters heet het huis in 1876 Maison Lamotte. Op deze plaats staat nu een superette. Eugenius van Savooie, bekend als Prins Eugeen (1663-1736), was eerst bestemd voor de geestelijke stand, maar voelde meer voor de krijgsdienst. Herhaaldelijk streed hij tegen Fransen en Turken. Hij werd de populairste veldheer van zijn tijd, die door zijn soldaten werd verafgood. Bekend is heden nog zijn slot, het Belvedere, nabij Wenen.

Dr. P. Kempeneers.