Bij uitgeverij Peeters te Leuven verscheen zopas mijn boek over Zoutleeuw (XII + 308 bladzijden, 22 euro). Bij het schrijven van dit boek ontmoette ik een aantal keren het toponiem de Drie Schouwen. In 1695 vond ik een terrein van 2 sillen of iets meer dan een halve hectare, geheeten dije drije schauwen. Het was in gemeld jaar eigendom van de Dalscholieren uit Zoutleeuw. In de Schepengriffies van 1697 lag een perceel op de heerbaan by de drij schauwen van Sinte Cruys tot Luijck. De bedoelde heerbaan, die Zoutleeuw met Tienen verbond, heb ik vereenzelvigd met de huidige Kruisveldstraat in Helen.
Ook in de 18de eeuw was het pachthof de Drie Schouwen nog bekend. In 1731 lag een perceel teghen over de drij schauwen. Dit perceel grensde aan de heerbaan van Leeuw naar Tienen. Ook vernemen we dat een voetpad, van Leeuw naar Melkwezer, door dit perceel liep. Dit verdwenen voetpad liep doorheen het Kruisveld en is nog te zien op de Ferrariskaart van circa 1778. Eveneens in 1731 worden 6 zillen beemd vermeld, de Korenbeemd genoemd, die grensde aan de drij schauwen ende de molen stege. Twee jaar later was Nicolaes van der Meulen de eigenaar van een bunder, dat grensde aan de Drie Schouwen en de straat die naar Helen liep. Deze straat komt overeen met de Kerkweg. Deze weg werd rechtgetrokken en verbreed en heet nu Spoorwegstraat.
In 1750 las de pastoor van Orsmaal nog elk jaar in september 12 missen waarvoor hij vijf gulden trok, die waren bezet op de winning van Jan Bollen, genaemt de dry schouwen tot Rommael. Een laatste keer vond ik de naam Drie Schouwen in 1800. Hoewel ik de naam een aantal keren had gevonden, kon ik het pachthof niet precies lokaliseren. Daarom schreef ik in mijn boek over Zoutleeuw (blz. 119), dat de bedoelde plaats voor mij onbekend was.
De tweede juli 2003 echter consulteerde ik in het Rijksarchief te Brussel een militaire kaart, met inventarisnummer 5347, die beschreven wordt in de catalogus van archivaris Luc Janssens. Deze kaart of plattegrond met de fortificaties van Zoutleeuw is zeer interessant. In het midden staat de citadel met de versterkingen rond Zoutleeuw. De maker is onbekend, het jaartal ook. Waarschijnlijk dateert de plattegrond van vlak na de bouw van de Citadel, dus iets na 1700. De bijgevoegd legende is geschreven in het Frans.
In tegenstelling tot veel fantaisistische tekeningen van de Leeuwse Citadel, met voorstellingen van aanvallende soldaten, is onze militaire kaart zeer exact. Ze bevestigt enkel mijn reconstructie die ik van de versterkingen in Zoutleeuw heb gemaakt. Buiten de Citadel en de stad vertoont de plattegrond ook enkele wegen in Helen-Bos en de grote plas van het Vinne met de Vinnebeekstraat tot aan de huidige Budingenweg. De kaart is wel georiënteerd naar het zuidoosten. Om het noorden te vinden, moet je de kaart derhalve omkeren. Tot mijn grote vreugde las ik de naam van een hoeve: Les trois cheminees, een Franse vertaling van de Drie Schouwen. Met mijn vroegere gegevens kon ik de hoeve nu wel lokaliseren. De hoeve stond namelijk op perceel C 162 in Helen-Bos.
Dr. P. Kempeneers.