In 1876 schreef rijksarchivaris Alphonse Wauters over Kumtich, dat deze naam zeker van Keltische oorsprong is. Hij leidt de gemeentenaam af van komb of kumb dat volgens Du Cange (nog een oudere bron) betekent: “un vallon entouré de hauteurs”. Deze verklaring, aldus Wauters, komt goed overeen met het centrum van de gemeente. Deze uitleg past echter voor de meeste gemeenten in ons land! De verklaring uit kumb is achterhaald en waardeloos. Dat de “vallei door heuvels omgeven” anno 2006 nog altijd als grote waarheid op het internet wordt geplaatst, is een droevige zaak voor al wie zoekt naar juiste informatie. Ik noem het een voorbeeld van internetvervuiling, of internationaler: internet pollution.
Gelukkig heeft de plaatsnaamkunde sedert 1876 heel wat vorderingen gemaakt. In het Instituut voor Naamkunde te Leuven wordt de toponymie al sedert 1925 op wetenschappelijke basis bestudeerd. Naast de talloze monografieën over onze gemeenten verschenen vanaf 1925 de “Mededeelingen van de Vlaamsche Toponymische Vereeniging”, vanaf 1969 voortgezet als “Naamkunde”. In Brussel ontstond al in 1927 de Koninklijke Commissie voor Toponymie en Dialectologie, met het tweetalige tijdschrift “Handelingen-Bulletin”.
Over de naam Kumtich schreef prof. K. Roelandts al een artikel, met de juiste verklaring, dat in 1944 verscheen in de Feestbundel H.J. Van de Wijer. In 1960 staat de verklaring ook in het Toponymisch Woordenboek van prof. M. Gysseling. Zelf heb ik Kumtich behandeld in mijn Kumtichse plaatsnamen in 1994. En recenter kan men dezelfde uitleg lezen in het lijvige boek van Maria Besse “Namenpaare an der Sprachgrenze” (1997). Om maar te zeggen: na 1876 verscheen er over toponymie meer dan het werk van A. Wauters. Kumtich is een typische acum-naam. Het suffix acum betekent “toebehorend aan”. Het eerste lid geeft de naam van de oudst bekende eigenaar of stichter van het dorp: de Gallo-Romein Comitius.