Dat de aarde beefde in Japan, is wereldnieuws. Dat er in ons land af en toe een aardbeving voorkomt, is minder bekend. Een klein overzicht. Op 21 mei 1382 deed zich een zeebeving voor in de Noordzee. De schok werd gevoeld in Brussel. Op 7 september 1580 beefde de aarde enkele minuten lang. De rentmeester Eemont Goossens uit Tienen noteerde deze beving in zijn notities, bekend als “ Diverse notabele dingen“. Ik heb deze tekst in 1983 uitgegeven. Goossens noteerde over deze “groote ertbevinge” dat het scheen of al de huizen en torens op malkanderen zouden vallen. De beving duurde “één twee pater nosters lanck sy min oft meer”.
Het epicentrum van de aardschok van 18 september 1692 lag in Verviers. De beving werd ook in Tienen gevoeld. Veel schouwen liepen zware schade op. Om meer ongevallen te vermijden, gaven de Tiense magistraten op 19 september aan de bevolking het bevel, om de vervallen en gescheurde schouwen te restaureren. Zo lezen we in het Tiense Ordonnantieboek, de dag na de aardbeving, met de hoop dat “den goeden Godt ons in toecomende wilt bevrijden”. Het bevel werd op de gewone plaatsen door de belleman bekend gemaakt.
Op 1 november 1755 vernielde een sterke aardbeving de Portugese stad Lissabon. Twee maanden na deze ongelooflijke ramp beefde de aarde bij ons op 27 december 1755. Het epicentrum lag in Aken, maar de schok werd ook in Brussel gevoeld. Vooral pastoors noteerden zulke spectaculaire gebeurtenissen. Drs. K. Carmeliet bezorgde mij gegevens uit Erembodegem en Zellik. Pastoor Egidius Mercier vermeldt deze aardbeving in het doopregister van Erembodegem op een speciale manier, namelijk met 3 jaartalverzen. Eén vers luidt als volgt: De noCte Inter stephanI aC JoannIs soLennIa Mota est terra. Vertaald: In de nacht tussen de feesten van Stefaan en Joannes heeft de aarde gebeefd. De heilige Stefaan wordt gevierd op 26 december en Joannes de Evangelist op 27 december. Als je de hoofdletters van het chronogram optelt, bekom je de datum 1755. Op 18 februari 1756 had er weer een aardbeving plaats. Het epicentrum lag in Düren. Sommige schouwen vielen neer. Pastoor Florent Schellincx van Zellik schreef deze gebeurtenis op in het doopregister van die dag. Hij noteerde: Hac 18 mane ante octavam visitavit nos Deus terre motu. Dit betekent: Deze 18de, ’s morgens voor 8 uur, heeft God ons met een aardbeving bezocht. Ook pastoor Egidius Mercier noteerde de beving, in het Latijn, tussen de dopen van Erembodegem. Hij schreef onder meer dat er een doordringend geluid ontstond en dat de bodem onder de voeten trilde. Het duurde nauwelijks één minuut. Men zag de kerktoren wankelen en de voorgevel van de pastorie heen en weer bewegen. De dichterlijke Mercier schreef ook 3 chronogrammen in het Nederlands. Bij voorbeeld: Des sMorgens a aCht Uer eLCk een beroerIngh heeft.
Op 23 augustus 1759 noteerde pastoor Florent Schellincx in het geboorteregister van Zellik: 23 auguste mane circa 5 sensimus terre motum. Vertaald: Op 23 augustus ’s morgens rond 5 uur hebben we een aardbeving gevoeld. De pastoor noteerde het feit ook in het overlijdensregister van Zellik. Volgens dezelfde pastoor “bezocht God ons opnieuw met een aardbeving”. Dit gebeurde op 20 januari 1760. De beving duurde minstens een amerijtje of de tijd om een Ave Maria op te zeggen, dus ongeveer 30 seconden. Ook Mercier vermeldt het feit in Erembodegem met een vers: VICesIMa JanI noCte aLta terra trepIDat. Dit is: Op 20 januari, diep in de nacht, beeft de aarde. Of in het Nederlands: De aerDe beeft sChIeLIJk ten tIen Uren snaChts eer sInt agnes Dagh. De heilige Agnes wordt gevierd op 21 januari. De beving had dus plaats op 20 januari 1760. Volgens de chronogrammen van pastoor Mercier waren er nog aardbevingen op 31 juli en 1 augustus 1762. Een maand later, op 31 augustus 1762, overleed pastoor Mercier in Erembodegem en moesten we zijn chronogrammen bij de volgende aardbeving missen. Bekend is ten slotte de aardbeving van 21 februari 1828. Het epicentrum lag toen volgens krantenberichten in Tienen. De beving duurde maar liefst zeven minuten.
Dr. P. Kempeneers.