Technische fiche
Over Outgaarden bestaan niet veel historische bronnen. Ook hebben weinige historici of taalkundigen zich met deze kleine gemeente nabij Hoegaarden bezig gehouden. Daarom is de volkstelling van 1693, gedaan in opdracht van Zijne Majesteit, interessant voor deze gemeente.
Het document van de telling bevindt zich in Anderlecht, geklasseerd als Fiscaal Officie nr. 361. Het rijksarchief te Leuven bezit een microfilm in de eigen collectie met het nummer 1386/23. H. Van Isterdael, hoofdarchivaris in Leuven, was zo vriendelijk om het originele document uit Anderlecht te laten overkomen, zodat ik de bundel over Outgaarden in alle rust in Leuven kon lezen. In totaal gaat het slechts om 8 bladzijden.
Vanzelfsprekend is dit unieke document belangrijk voor stamboomonderzoekers die een voorvader hebben die van Outgaarden afkomstig is. Interessant om weten is ook, dat deze gemeente niet altijd bij Zittert-Lummen heeft behoord. Outgaarden vormde vanaf 1807 tot 1922 één gemeente met Zittert-Lummen, maar in 1693 was Outgaarden een gehucht van Hakendover.
In onderstaande tekst neem ik de inhoud van de telling letterlijk over. Om opzoekingen te vergemakkelijken heb ik de verschillende families genummerd. Ook heb ik de afkortingen voluit geschreven. Van de betaalde belastingen noteerde ik enkel de eindsom.
Tekst van de telling
Aendracht in conformiteijt van sijne majesteijts vuijtsendinge gedaen binnen autgaerden gehucht van haecqendoúer, desen 3 xbris 1692 coram den heer pastoir, den mijer, steúens ende van cauthen schepenen.
1. Den heer pastoir van autgaerden. Jtem een meijssen. (2 pers) Jtem Jan preuúeneers aut ontrent 21 jaeren. (1 pers) Jtem twee vercken.
2. Den coster onder sittaert lummen woonende. (1pers)
3. Sachareas danneaux hantwercker ende susanna borremans sijne huijsvrauwe. Jtem anna maria danneaux hen kint aut ontrent 5 jaeren. (3 pers) Jtem noch twee minderiaeriger kinderen. Jtem een koeij. [De teller vergeet er 2!]
4. Niclaes snijders hantwercker ende anna tritsmans sijne huijsvrauwe. Jtem Johanna catharina snijders hen kint aut ontrent 4 jaeren. Jtem noch twee minderiariger. Jtem een vercken. (5 pers)
5. Gonus stockmans pachter ende marie le grand sijne huijsvrauwe. Jtem Jan stockmans hen kint aut ontrent 25 jaeren. (3 pers) Jtem henrick stockmans aut ontrent 20 jaeren. Jtem een meijssen. Jtem twee peerden. Jtem drij koeij. Jtem een kalff. Jtem drij verckens. [De teller vergeet er 2.]
6. Jan emanuel cuijper van sijnen stijle ende christien stockmans sijne huijsvrauwe. Jtem Jaspar emanuel kint aut ontrent elff jaeren. Jtem margareta ende jacobus emanuel noch jonger. (5 pers) Jtem anne marie emanuel hen kint aut ontrent drij maenden. Jtem eenen knecht [later geschrapt]. Jtem een koeij. Jtem twee verckens. [2 personen vergeten.]
7. Henrick tourdoir hantwercker ende catharien de rits sijne huijsvrauwe. Jtem jaecq tourdoir hen kint aut ontrent een jaer. (3 pers) Jtem een koeij. Jtem een vercken. Jtem een braetvercken.
8. Jan saelmaeckers smet van sijnen stijle ende petronel van elderen sijne huijsvrauwe. Jtem Jan saelmaeckers hen kint aut ontrent 20 jaeren dienende voor cnecht. Jtem paul saelmaeckers aut 13 jaeren. (5 pers) Jtem een koeij. Jtem een kalff. Jtem een vercken. [1 persoon te veel geteld.]
9. Gooris taelmans cossaert [= kleine landbouwer] ende barbara snijders sijne huijsvrauwe. Jtem machiel van roeij voorkint aut ontrent 12 jaeren. (3 pers) Jtem noch vier minderiariger kinderen. Jtem twee peerden [vervangen door één]. Jtem een veulen. Jtem een koeij. Jtem een rint. Jtem een vercken. Jtem twee braetverckens. [4 kinderen niet geteld.]
10. Weduwe paul nijs pachtersse. Jtem elisabeth nijs haer dochter aut ontrent 24 jaeren. Jtem bartholomeus nijs aut 21 jaeren. Jtem een meijssen. (4 pers) Jtem twee cnechten. Jtem vier peerden. Jtem een veulen. Jtem vier koeij. Jtem een rint. Jtem twee kalúen. Jtem 12 verckens. Jtem 7 braetverckens. [2 knechten vergeten.]
11. Laurent francoijs hantwercker ende catharien iadoels sijne huijsvrauwe. Jtem jaecq francoijs hen kint aut ontrent twee maenden. (3 pers) Jtem een koeij.
12. Goort van ex hantwercker ende margariet fabrij sijne huijsvrauwe sonder kinderen. (2) Jtem een vercken.
13. Jan strijckwant hantwercker ende anna pierlet sijne huijsvrauwe. Jtem guilliam strijckwant hen kint aut twee jaeren. Jtem maria anna aut ontrent een jaer. (4 pers) Jtem een vercken.
14. Henrick das [cossaert, geschrapt en vervangen door pauper] ende catharina geets sijne huijsvrauwe. Jtem sibilla das hen kint aut ontrent 20 jaeren. Jtem francis das aut ontrent 17 jaeren. Jtem maria das aut elff jaeren. (4 pers) [1 persoon vergeten.]
15. Weduwe van orsmael brauwersse ende doende cleyn trafficq van zeep, saut, smaut etc. Jtem vincent van orsmael haer kint aut 22 jaeren. Jtem Johanna marie aut 17 jaeren. Jtem een meijssen. (4 pers) Jtem twee koeij. Jtem twee rinders [vervangen door één]. Jtem twee verckens.
16. Jan ambroes hantwercker ende catharien roddaert sijne huijsvrauwe. Jtem Johanna ambroes hen kint aut ontrent 13 jaeren. Jtem noch vier minderiariger. (7 pers) Jtem een koeij.
17. Niclaes roddaert hantwercker ende anna kinkerbeeck sijne huijsvrauwe. Jtem Johanna roddaert hen kint aut ontrint 12 jaeren. Jtem noch drij minderiariger. (6 pers) Jtem een koeij.
18. Niclaes rega ende cecilia tritsmans sijne huijsvrauwe pachter ende brauwer. Jtem henrick rega hen kint aut ontrent twee jaeren. Jtem Jaspar rega broeder des voorschreúen niclaes aut boúen dye 30 jaeren. Jtem twee meijssens. Jtem drij cnechten. (6 pers) [3 knechten vergeten] Jtem ses peerden. Jtem vier koeij. Jtem twee rinders [vervangen door één]. Jtem twee kalúen. Jtem 161 verckens. Jtem 95 schaepen. Jtem 30 lammeren.
19. Peeter pierlet hantwercker ende catharien rotten sijne huijsvrauwe leúende vande taeffel. Jtem catharien pierleth aut ontrent vijff [geschrapt en vervangen door thien] jaeren. Jtem marie pierleth aut ontrent vijff jaeren. (4 pers) Jtem een koeij. Jtem een kalff.
Somma sommarum facit affgetrocken dye ses gulden vanden heer pastoir 111-5-3 qrt.
(Getekend) P.F. van Cauthen, en J(?). van Cauthen meyer.
Resultaten
De teller is wel bijzonder slordig te werk gegaan. Hij telde één persoon te veel, maar verder liefst 16 personen te weinig. Als we de subtotalen per bladzijde optellen, komen we aan 75 inwoners voor Outgaarden in 1693. In feite zijn er 16 – 1 = 15 personen te weinig geteld. Outgaarden telde aldus in werkelijkheid 75 + 15 = 90 inwoners.
Klapper
Het cijfer verwijst naar het nummer van de familie. In de klapper heb ik de schrijfwijze van de familienamen gemoderniseerd: de ú heb ik vervangen door een v en alle namen kregen een hoofdletter.
Ambroes, Jan 16
Ambroes, Johanna 16
Borremans, Susanna 3
Danneaux, Anna Maria 3
Danneaux, Sachareas 3
Das, Francis 14
Das, Henrick 14
Das, Maria 14
Das, Sibilla 14
De Rits, Catharien 7
Emanuel, Anne Marie 6
Emanuel, Jacobus 6
Emanuel, Jan 6
Emanuel, Jaspar 6
Emanuel, Margareta 6
Fabrij, Margariet 12
Francoijs, Jaecq 11
Francoijs, Laurent 11
Geets, Catharina 14
Jadoels, Catharien 11
Kinkerbeeck, Anna 17
Koster 2
Le grand, Marie 5
Nijs, Bartholomeus 10
Nijs, Elisabeth 10
Nijs, Paul 10
Pastoor 1
Pierlet, Anna 13
Pierlet, Peeter 19
Pierleth, Catharien 19
Pierleth, Marie 19
Preuveneers, Jan 1
Rega, Henrick 18
Rega, Jaspar 18
Rega, Niclaes 18
Roddaert, Catharien 16
Roddaert, Johanna 17
Roddaert, Niclaes 17
Rotten, Catharien 19
Saelmaeckers, Jan 8 (2x)
Saelmaeckers, Paul 8
Snijders, Barbara 9
Snijders, Johanna Catharina 4
Snijders, Niclaes 4
Stockmans, Christien 6
Stockmans, Gonus 5
Stockmans, Henrick 5
Stockmans, Jan 5
Strijckwant, Maria Anna 13
Strijckwant, Guilliam 13
Strijckwant, Jan 13
Taelmans, Gooris 9
Tourdoir, Henrick 7
Tourdoir, Jaecq 7
Tritsmans, Anna 4
Tritsmans, Cecilia 18
Van Cauthen, P.F. 19
Van Elderen, Petronel 8
Van Ex, Goort 12
Van Orsmael (weduwe) 15
Van Orsmael, Johanna Marie 15
Van Orsmael, Vincent 15
Van Roeij, Michiel 9
Iucundi acti labores.
Gedane werken zijn aangenaam.