Technische fiche
Dr. Hans Jacobs uit Tienen bezorgde mij een handschrift uit Aarschot, 31 x 21,5 cm groot. Het document is een notarisakte opgesteld door de bekende Rumoldus J. Wetz op 4 april 1705. Het handschrift is met nietjes vastgezet in een kader met glas, 43 x 33,5 cm groot, ingelijst door de kunstgalerij van Paul De Meyer in Sint-Amandsberg bij Gent. Ik heb zelf dit document geklasseerd als nummer 849 in de verzameling van de Tiense dokter. De notarisakte is onderaan voorzien van 2 kleine zegels. Bovenaan links lezen we “d originele deser is becleedt metten competenten segel”.
De tekst is interessant voor de plaatsnaamkunde van Aarschot. Het beschreven huis komt overeen met het Rozenhof, Leuvensesteenweg 149, voorheen bekend als de Vluikenslei. Ik heb dit huis uitvoerig beschreven in mijn boek “Aarschot. Plaatsnamen en hun geschiedenis”, dat ik in 2009 schreef onder impuls van burgemeester André Peeters. De gegevens die ik vond in het manuscript van dr. Jacobs, zijn een mooie aanvulling. Martinus Daels kreeg de opdracht om het huis van Brixius Frederici te verkopen aan Guilliam Wauters. Daels handelde als procureur. Hij wordt vermeld in de volkstelling van Aarschot in 1702, die Familiekunde Vlaanderen (regio Leuven) voor mij heeft uitgegeven in 2011. Ook Guilliam Wauters komt in deze telling voor.
Het bewuste huis, met hof, schuur en stalling, stond buiten de Leuvensepoort en heette het Schaliënhuis of Lobbel. Het grensde aan de oostzijde aan een Aardstraatken, dat ik vereenzelvigd heb met de verdwenen Sint-Jobweg (weg 15) die naar de Moutlaak liep. Aan de zuidkant liep de Heerbaan, dit is weg 13 of de Oude Weg naar Leuven, thans volledig vervangen door de Leuvensesteenweg. Aan de west- en noordzijde bevonden zich percelen van de Kerk, “te voren” eigendom van Christiaen vanden Broeck. Met deze gegevens kon ik het Schaliënhuis of de Lobbel exact situeren. Het zijn de percelen van sectie F 137-138. De panden van Vanden Broeck, later van de kerk, liggen er rond: F 134-135-136.
Secretaris Rumoldus Jacobus Wetz is voldoende bekend. Hij bouwde in 1718 de Zwarte Lelie, in 2014 overeenkomend met het warenhuis Delhaize, Grote Markt 21.
De tekst zelf is door ouderdom en vooral plooien niet altijd goed leesbaar. Met veel geduld ben ik er ten slotte in geslaagd om de volledige tekst om te zetten. Om de leesbaarheid te vergroten, heb ik de lange zinnen met komma’s verduidelijkt en moeilijke passages in voetnoten verklaard.
Tekst
Gestaen inde tegenwoordigheyt der Schepenen vande
ende[1] Lande van Aerschot, Sieur Martinus Daels den welcken vuyt cracht ende naer vermoghen van onwederoepelycke procuratie[2] op hem verleydt door Sieur Brixius Frederici, volgens publicke conditie gepasseert voor den notaris R.J. Wetz ende sekere getuygen, respectiue 23 december ende 7 january beyde lestleden, alhier gesien ende gebleken, waer toe breuitatis causa[3] wordt gerefereert, haudende den inhaudt van dyen als geinsereert[4], heeft op egedraghen [sic] met behoorlycke vertydenis[5] in sheeren handen, seker huys, hoff, schure ende stallinghe soo ende gelyck tselue gestaen ende gelegen is met syne ap ende dependentien buytten de Louensche poorte[6], alhier genompt het schallien huys oft Lobbell regenoten[7] seker aertstraetken[8] oost, de herbane[9] suyt, de kercke alhier te voren Christiaen vanden Broeck west ende noort.
Item een hoffken achter aenden voorschreuen huysinge gelegen regenoten het begynhoff suyt, t Cappittel van Aerschot west, het clooster [van] vrauwenparck oost.
Item twee dachmaelen lants gelegen teghens ouer het voorschreuen huys, regenoten d’erffgenamen Verheyden oost, den herbane noordt.
Item de hellicht van een dachmael landts regenoten den voetwech naer gelrode suyt, de weduwe Peeter vander Borght noort.
Item een heyde achter den voorschreuen huyse gelegen, groot ontrent onderhalff dachwant saluo justo[10].
Nadat den opdrager in dyer qualityt daer vuyt metten rechte was gedaen, soo is daerinne ter manisse[11] ende schepene vonnis gegicht, gegoeydt[12] ende geerft[13] Guilliam Wauters cum uxore[14], soo voor hun als hunne naercomelinghen, by forme van coop op schot ende loth[15] daer op te vorens vuytgegaen hebbende, waranderende[16] de voorschreuen huysinge ende goederen op synen heeren chyns ende rechten vanden gronde ende op eene capitaele rente van acht hondert guldens aende erffgenamen Adriaen Verloyen ende een rentken van twee guldens iaerlyx aenden Cappittel van Aerschot, welcke cappitale rente sullen corten aende cooppenninghen die den cooper tzynen laste is nemende tot descharge vanden vercooper ende waer hierinne yet te nauwe geschiet[17], soo geloffden den opdrager qualitate ut supra[18] guarrant waerschap[19] ende altyt te sullen doen prout satis[20] den rechtveerdighen coop is verclaert volgens conditie dat het ingemynt[21] is vierthien hondert guldens sonder slach oft zorghen ende ander ongelt[22].
Aldus gepasseert binnen Aerschot hac 4 april 1705 coram Geeraerts ende Somers schepenen.
R.J. Wetz secretaris.
[1] Moet zijn: Stadt ende Lande.
[2] Procuratie: schriftelijke volmacht.
[3] Brevitatis causa: omwille van de kortheid.
[4] Insereren: invoegen, nl. waarin de volmacht beschreven wordt.
[5] Vertijdenis: verzaking, afstand doen.
[6] Leuvensepoort: idem als de Bonewijtpoort.
[7] Regenoten: grenzend aan.
[8] Aardstraatken: verdwenen Sint-Jobweg, weg 15 in de Atlas der Buurtwegen.
[9] Heerbaan: weg 13, de oude weg naar Leuven, nu verdwenen.
[10] Salvo justo: ongeveer, min op meer.
[11] Manisse: verzoek tot gerechtelijke verrichting.
[12] Gegicht en gegoed: overgedragen.
[13] Geerft, lees: geërfd.
[14] Cum uxore: met zijn echtgenote.
[15] Schot ende loth: grondbelasting.
[16] Waranderen: borg stellen.
[17] Uitdrukking “te nauwe geschiet waere”: iets tekort gedaan zou zijn.
[18] Qualitate ut supra: in de hoedanigheid als hierboven genoemd.
[19] Guarrant waerschap: waarborg, gelofte van ontheffing.
[20] Prout satis: naargelang het al of niet voldoende is.
[21] Inmijnen: inzetten bij een voorlopige verkoping.
[22] Ongeld: onkosten.